Có nhiều vấn đề không ăn thua đến óc xã hội, việc tổ chức chánh quyền, cải tạo phong tục, canh tân xứ sở, họ vẫn bàn leo qua, ra đề nữa, nói không ra đâu mà cứ nói.Thế là họ có những tư tưởng dạy đời khitính trẻ bắt làm nghịch những điều họ nói.Họ còn sống nhiều bằng bản năng, hễ gặp trở ngại thì tức động, thay đổi.Tôi nói không đáng trách vì họ không được ai giáo dục về lương tâm đã đ ành mà còn bị cám dỗ làm những điều quấy bởi hoàn cảnh đói rét, bởi các gương mù xung quanh của kẻ đồng số phận.Rồi bóng một thôn nữ hái sen bên bờ đập.Tôi hiểu lương tâm ở đây là quan năng tinh thần dùng để tự nhận thức và đánh giá thiện ác những hành vi nhân linh (actus humanus).Sự có mặt của họ để sáng danh Thượng đế, để Thượng đế được thờ phượng và họ được hạnh phúc.Nhà giáo dục muốn thành công phải khai thác cátính ấy.Thấy một chàng trai đẹp người, vui tính họ liền cho người ấy là đáng phục, họ có thể kết nghĩa cầm sắt.Nhưng rồi theo thời gian tuổi khôn lớn lên.
Họ không đến nỗi phủ nhận lòng tốt của người trong gia đình.
